• Cover Image

Sosyolojik düşünme ve metodolojisi

By: Ph.D. Mehmet Cüneyt Birkök

Bu çalışmada sosyoloji, metodoloji ve felsefeden yararlanılarak sosyolojik olarak düşünmenin tekniği araştırılmaktadır. Amaç, düşünme veya araştırma yapma gibi entelektüel bir çalışma esnasında bilimsel dogmalar, düşünce kalıpları veya diğer metodolojik hatalara düşmeden ya da engellere takılmadan sosyal olayların anlaşılmasını sağlayacak pratik bir düşünme metodu oluşturmaktır. Böylece araştırmacının herhangi bir sosyal olgu hakkındaki bilgisi, sadece başkalarının o konuyla ilgili daha önceki anlayışlarıyla sınırlı kalmayarak olayın hakikatine başka yönleriyle de nüfuz edebilecektir. Çalışmada düşünme ve metodolojinin önemli noktaları birleştirilerek sosyolojik düşünmenin temel çerçevesi kurulmaya çalışılmaktadır. Araştırmadaki teori ve pratik bağını koparmamak için konular mümkün olduğu kadar birlikte ele alınmakta ve uygulama örnekleriyle açıklanmaktadır. Bu amaçla sık kullanılan bazı araştırma tekniklerine de yer verilmiştir. Vurgulanması gereken bir husus da metodolojinin araştırma tekniklerinden çok daha ötede ve en az araştırmanın kendisi kadar önemli olduğudur. Bilimsel bir çalışmada her adımın düşünülerek atılması gerekmekt...

Sosyoloji biliminin tahsili, sosyologlara zaman içinde sosyolojik bir düşünme tarzını sağlamakla birlikte, mevcut standartların ötesine geçecek bakış tarzlarını geliştirme mecburiyeti vardır. Öte yandan, sosyal bilimler sahasındaki diğer araştırmacıların kendi disiplinlerindeki çalışmalarına katkı sağlaması bakımından sosyolojik düşünmeyi dikkate almaları gerekmektedir. Sosyolojik düşünebilmenin yararlı olacağı bir başka kesim de sosyal politikalarla uğraşan veya karar verme görevindeki yöneticiler, yetkililer ve siyasilerdir. Doğru kararların alınması sadece mevcut teknik imkanların en uygun kombinasyonunu sağlamakla değil, mevcut olan tüm faktörler karar verme sürecine dahil edilmesiyle gerçekleşmektedir. Özellikle sosyal determinantlar esas faktör olarak değerlendirmeye katılmalıdır. Bir toplumun kendine has şartları ihmal edilerek yapılan faaliyetler hem eksik hem de bilimsellikten uzaktır. Bu nedenle günümüz insanı için mümkün olduğu kadar geniş bir yelpazeyi dikkate alan ve sürekli geliştirilen sosyolojik bir düşünce biçimi sağlanmalıdır....

Sunuş 1 I. Düşünme ve Sosyoloji 4 A. Bilimsel ve Eleştirel Düşünme 9 B. Realisttik ve İdealisttik Düşünme 10 C. Bilgi Kaynakları ve Objektivite Problemi 11 D. Sosyolojik Düşünmenin Bilgi Kaynakları 15 E. Sosyolojik Düşünme 18 F. Niçin Sosyolojik Düşünme? 20 G. Sosyolojik Alan 25 H. Sosyoloji ve Yakın Bilimler 29 II. Perspektif ve Metot 36 A. Sosyolojik Bakış 36 B. Mikro ve Makro Açılar 39 C. Sosyolojide Araştırma 44 D. Sayısal ve Niteliksel Araştırmalar 48 E. Sosyolojik Düşünmenin Metodolojik Özellikleri 50 F. Sosyolojik Düşünme ve Metot Problemleri 52 III. Düşünme ve Araştırma 55 A. Soru Sorma 55 B. Kavram Tanımlama 60 C. Araştırma Problemi 65 1. Tespiti 66 2. Çözümü 68 D. Beyin Fırtınası 74 E. Konsept Haritası 76 F. Konu Seçimi ve Gerekçelendirme 78 G. Teori Kurma 82 H. Problemden Tebliğe Bir Sosyolojik Düşünme Örneği 85 I. Okuma 94 J. Not Alma 98 K. Yazım 99 L. Sözlü İletişim 109 IV. Bilimsel Metnin Yapısı 113 A. Başlık 114 B. Önsöz 118 C. Giriş 118 D. Problem 119 E. Kaynakların Değerlendirilmesi 120 F. Metodoloji 120 1. Sörvey ve Anket Araştırması 121 2. Gözlem Araştırması 123 3. İçerik A...

Read More